Māori Lead in Life Expectancy Growth

E wātea ana anō hoki a Māori have highest increases in life expectancy i te reo Ingarihi.

He kaha ake te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana mō te hunga e piri ana ki rōpū momo iwi Māori i tērā o ngā rōpū ā-momo iwi whānui katoa i waenga i 2005-2007 me 2022-2024, e ai ki ngā tauanga nā Tatauranga Aotearoa i whakaputa i te rā nei.

Ahakoa tērā, kei raro tonu iho te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana mō te hunga Māori i ētahi atu momo iwi.

75.8 ngā tau o te ora e tūmanakotia ana i te whānautanga mō te hunga e kī ana he Māori rātou i ngā tau 2022-2024, 3.1 te pikinga ake mai i 2005-2007. I roto i aua tau anō, i piki te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana mō te hunga e kī ana nō ngā momo iwi 'Ūropi, Tētahi atu rānei', Moana-nui-a-Kiwa, Āhia rānei rātou, mā te 1.5-1.6 tau.

I ngā tau 2022-2024, ko te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana, he pēnei:

  • 81.8 tau mō te taupori katoa o Aotearoa
  • 82.8 tau mō te hunga e kī ana nō ngā momo iwi Ūropi, Tētahi atu rānei, (tae atu ki New Zealander)
  • 76.9 ngā tau mō te hunga e kī ana he momo iwi Moana-nui-a-Kiwa rātou
  • 86.3 tau mō te hunga e kī ana he momo iwi Āhia rātou.

"Ahakoa kua piki te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana mai i 2005-2007, kua heke haere tēnei pikinga ake i roto i ngā tau e rima ka taha ake nei puta noa i ngā momo iwi katoa - ā, e haere tonu ana ētahi o ngā pikinga rahi rawa i waenga i te iwi Māori," e ai ki te māngai mō ngā matapae taupori, tirohanga whakamua me te kapinga, ki a Victoria Treliving.

"Puta noa i ngā momo iwi katoa, kua tere kē atu te pikinga ake o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana mō te tāne, tēnā i ngā wāhine."

Momo Iwi2005-2007 Tāne2022-2024 Tāne2005-2007 Wahine2022-2024 Wahine
Tapeke7880.182.283.5
"Ūropi79.381.383.284.4
Tētahi atu rānei"70.473.775.178
Māori73.274.977.478.9
Te Moana-nui-a-Kiwa83.28586.487.6
Āhia

Te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana mō te taupori katoa mō ngā tau e rima ka taha ake nei

He iti noa iho te pikinga ake o te maha o ngā tau o te ora mō te taupori katoa i waenga i 2017-2019 me 2022-2024. Tērā tōna pikinga iti mō te hunga tāne, mai i te 80.0 ki te 80.1 tau, engari i noho te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana i te whānautanga mai mō te hunga wahine, i te 83.5 tau.

"Ko tēnei pikinga ake o te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana mō te hunga tāne te pikinga iti rawa mai i te ngahuru tau 1960, i heke anō i taua wā mō te tāne. E whai muri ana tēnei i tētahi pikinga ake āhua iti o te 0.5 tau mō te tāne me te 0.3 tau mō te hunga wahine i waenga i 2012-2014 me 2017-2019," ki tā Victoria.

Nā ngā panonitanga o te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana i waenga i 2017-2019 me 2022-2024 i huna ngā panonitanga ka kitea i ngā New Zealand cohort life tables: March 2025 update. Nā te titiro ki ngā ripanga ora ā-reanga, ka taea te kī i piki te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana i 2020 me 2021, i taka whakamuri i 2022 me 2023, ā, i piki anō i 2024.

"He iti iho ngā pikinga o te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana i ngā pikinga i ō mua ngahuru tau. Ahakoa tērā, nā ngā tirohanga whakamua mohoa rawa nei mō te taupori, ka tau ngā whakaaro, tērā pea ka piki te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana hei ngā rā e tū mai nei.

I takea mai tēnei i ngā ia mō ngā taumata matenga mō ia pakeketanga (National population projections: 2024(base)-2078) ka piki pea te maha o ngā tau o te ora e tūmanakotia ana i te whānautanga, i runga i te taunga whakaaro tauwaenga, ki te:

  • 82.3 tau hei te tau 2033, me te 84.6 tau hei te tau 2048 mō te hunga tāne
  • 85.4 tau, hei te tau 2033, me te 87.4 tau hei te tau 2048 mō te hunga wāhine.
Wehenga tauTāneWahine
1950-195267.271.3
1955-19576873
1960-196268.473.8
1965-196768.274.3
1970-197268.574.6
1975-19776975.5
1980-198270.476.4
1985-198771.177.1
1990-199272.978.7
1995-199774.479.7
2000-200276.381.1
2005-20077882.2
2012-201479.583.2
2017-20198083.5
2022-202480.183.5
/Stats NZ Public Release. This material from the originating organization/author(s) might be of the point-in-time nature, and edited for clarity, style and length. Mirage.News does not take institutional positions or sides, and all views, positions, and conclusions expressed herein are solely those of the author(s).View in full here.